Στις 5 Μαΐου 2010, η Ελλάδα βίωνε έναν από τους πιο ταραγμένους σταθμούς της σύγχρονης Ιστορίας της. Ήταν η εποχή της οικονομικής κατάρρευσης, των Μνημονίων, της κοινωνικής οργής. Η οδός Σταδίου στην Αθήνα έσφυζε από πλήθη διαδηλωτών που ξεχύνονταν στους δρόμους, εκφράζοντας την αγωνία και την αγανάκτησή τους απέναντι στα σκληρά μέτρα λιτότητας. Και όμως, εκείνη την ημέρα, η διαμαρτυρία μετατράπηκε σε τραγωδία. Στις φλόγες του υποκαταστήματος της Marfin Egnatia Bank, τρεις άνθρωποι — η Παρασκευή Ζούλια, ο Επαμεινώνδας Τσάκαλης και η Αγγελική Παπαθανασοπούλου που ήταν και έγκυος τεσσάρων μηνών βρήκαν φρικτό θάνατο, παγιδευμένοι σε έναν χώρο χωρίς διέξοδο.
Η επίθεση δεν είχε στόχο πρόσωπα· είχε στόχο σύμβολα. Όμως η βία, όταν τυφλώνεται, παύει να διακρίνει στόχους. Γίνεται ανεξέλεγκτη, απρόσωπη, φονική. Η φωτιά που πυροδοτήθηκε από βόμβες μολότοφ δεν έκανε ιδεολογικές διακρίσεις. Δεν διέκρινε αν οι εργαζόμενοι που βρίσκονταν μέσα στην τράπεζα ήταν σύμφωνοι ή αντίθετοι με το Μνημόνιο. Το μόνο που είδε ήταν τρία κορμιά εγκλωβισμένα σε έναν φλεγόμενο χώρο, χωρίς έξοδο κινδύνου, χωρίς καμία προστασία.
Οι ευθύνες είναι βαρύτατες και πολύπλευρες. Η τυφλή βία από την πλευρά των δραστών είναι αυτονόητη και αυστηρά καταδικαστέα. Ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοηθεί η ανευθυνότητα της διοίκησης της τράπεζας που απαίτησε από τους εργαζομένους να προσέλθουν κανονικά στην εργασία τους, αγνοώντας την έκρυθμη κατάσταση στο κέντρο της πόλης. Χωρίς κατάλληλα μέτρα πυρασφάλειας, χωρίς σχέδιο διαφυγής, χωρίς αίσθηση κινδύνου. Η αδιαφορία αυτή κόστισε ανθρώπινες ζωές.
Πέρασαν πλέον δεκαπέντε χρόνια από τότε. Κι όμως, η πληγή παραμένει ανοιχτή. Οι ηθικοί λογαριασμοί δεν έχουν ακόμα κλείσει. Οι φυσικοί αυτουργοί του εμπρησμού παραμένουν άγνωστοι. Η κοινωνία θυμάται, αλλά συχνά σιωπά. Ίσως γιατί η μνήμη είναι άβολη όταν μας φέρνει αντιμέτωπους με τις δικές μας παραλείψεις: την ανοχή μας στη βία, την απενοχοποίηση της «δικαιολογημένης οργής», την αδιαφορία για τη ζωή του «άλλου» όταν αυτός γίνεται παράπλευρη απώλεια στο όνομα κάποιας «αντίστασης».
Η Marfin δεν είναι απλώς μια τραγωδία. Είναι μια υπενθύμιση: πως η κοινωνική διαμαρτυρία οφείλει να είναι δυναμική αλλά όχι φονική. Πως η πολιτική ένταση δεν πρέπει να σβήνει την αξία της ανθρώπινης ζωής. Πως η ευθύνη — πολιτική, εργοδοτική, κοινωνική — είναι πάντα συλλογική, και η αδιαφορία μπροστά στον κίνδυνο μπορεί να αποβεί εξίσου εγκληματική με την ίδια την πράξη.
Σήμερα, το μνημείο μπροστά στο πρώην υποκατάστημα της Marfin στέκει ήσυχα, σαν υπενθύμιση μιας μέρας που η Αθήνα έκλαψε. Αξίζει να στεκόμαστε εκεί όχι μόνο με δάκρυα, αλλά και με συνείδηση. Για να θυμόμαστε ότι, όσο δικαιολογημένη κι αν είναι η οργή, ποτέ δεν πρέπει να οδηγεί στο έγκλημα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου