Η νεολαία και η αποχή από τις εκλογές: Αιτίες και συνέπειες

Στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, ένα ανησυχητικό φαινόμενο επαναλαμβάνεται: η νεολαία απέχει. Αν και οι νέοι θεωρούνται η πιο δυναμική και δημιουργική μερίδα της κοινωνίας, η συμμετοχή τους στις εκλογές παρουσιάζει σταθερή πτώση. Πού οφείλεται αυτή η στάση και ποιες είναι οι επιπτώσεις της στο πολιτικό και κοινωνικό τοπίο;

Πολλοί νέοι δεν εμπιστεύονται τα πολιτικά κόμματα και τους θεσμούς. Θεωρούν ότι «όλοι είναι ίδιοι» και ότι τίποτα δεν αλλάζει.

• Αίσθημα αδυναμίας και αδιαφορίας
• Η πεποίθηση ότι «μία ψήφος δεν αλλάζει τίποτα» ενισχύει την παθητικότητα. Το πολιτικό βάρος της ατομικής ευθύνης φαίνεται να χάνεται.
• Έλλειψη πολιτικής παιδείας
• Το εκπαιδευτικό σύστημα σπάνια καλλιεργεί ουσιαστικό πολιτικό προβληματισμό ή γνώση των θεσμών. Η πολιτική αντιμετωπίζεται ως κάτι «μακρινό» και «βαρετό».
• Αλλαγή τρόπων συμμετοχής
• Οι νέοι μπορεί να μην ψηφίζουν, αλλά συμμετέχουν μέσω άλλων μορφών ακτιβισμού: social media, διαδηλώσεις, συλλογικότητες. Ίσως η κάλπη να μην είναι πια ο κύριος χώρος δράσης τους.

Συνέπειες της αποχής:

• Αποδυνάμωση της δημοκρατίας
• Όταν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού απέχει, το αποτέλεσμα δεν αντικατοπτρίζει τη βούληση της κοινωνίας στο σύνολό της.
• Ενίσχυση συντηρητικών ή ακραίων φωνών
• Η απουσία των νέων αφήνει χώρο σε πιο ηλικιακά «πειθαρχημένα» ακροατήρια, συχνά με πιο συντηρητικές ή συστημικές απόψεις.
• Ανακύκλωση του ίδιου πολιτικού προσωπικού
• Χωρίς την πίεση μιας νέας γενιάς, η πολιτική σκηνή παραμένει στάσιμη.
• Απώλεια του δικαιώματος λόγου
• Η αποχή συχνά μεταφράζεται από την κοινωνία ως αδιαφορία. Όποιος δεν συμμετέχει στη διαδικασία, δύσκολα πείθει ότι έχει λόγο για το αποτέλεσμα.

Πώς μπορεί να αλλάξει η κατάσταση;

• Πολιτική εκπαίδευση στα σχολεία
• Ενίσχυση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς
• Διάλογος μεταξύ πολιτικής και νεολαίας
• Δημιουργία χώρων ουσιαστικής συμμετοχής (π.χ. τοπικά συμβούλια νέων)